ថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា គឺជាថ្ងៃដ៏សំខាន់មួយ ខណៈដែលតុលាការធម្មនុញ្ញគ្រោងនឹងកោះប្រជុំ និងពិភាក្សាអំពីសក្ដានុពលលើញត្តិដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ដែលប្តឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃPaetongtarn Shinawatra បន្ទាប់ពីការចេញផ្សាយឃ្លីបសំឡេងបែកធ្លាយនៃការសន្ទនាជាមួយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា។
សម័យប្រជុំនេះត្រូវបានកំណត់ឡើងវិញពីចុងខែមិថុនា ដោយសារតែការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់តុលាការចំពោះកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសមាជិក (BoMM)។ ជាការកត់សម្គាល់ ចលនាផ្ទៃក្នុងបង្ហាញថា អគ្គលេខាធិការតុលាការធម្មនុញ្ញបានផ្សព្វផ្សាយរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា ដល់ចៅក្រមរួចហើយ។
របៀបវារៈដែលត្រូវបានតាមដានយ៉ាងដិតដល់សម្រាប់កិច្ចប្រជុំថ្ងៃទី 8 ខែកក្កដា នឹងពាក់ព័ន្ធនឹងការអាប់ដេតលើញត្តិដាច់ដោយឡែកដែលដាក់ដោយ Natthaporn Toprayoon ទាក់ទងនឹងដំណើរការជ្រើសរើសព្រឹទ្ធសភា ដែលតុលាការបានបញ្ជូនទៅការិយាល័យអគ្គមេធាវីសម្រាប់ការបញ្ចូលបន្ថែម។
នេះជំរុញឱ្យមានការរំពឹងទុកថាតុលាការធម្មនុញ្ញអាចដោះស្រាយញត្តិប្រឆាំងនឹងលោកស្រី Paetongtarn ក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា។ ពាក្យបណ្តឹងដែលដាក់ដោយក្រុម “សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាវខៀវ” តាមរយៈប្រធានព្រឹទ្ធសភា ទាមទារឱ្យមានការសម្រេចតាមផ្នែកទី 170 (កថាខណ្ឌទី 3) ដោយភ្ជាប់ជាមួយផ្នែកទី 160 (4) និង (5) នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីកំណត់ថាតើ លោកស្រី Paetongtarn គួរតែត្រូវបានដកសិទ្ធិពីតំណែងដោយសារខ្លឹមសារនៃសំឡេងលេចធ្លាយ។
សូមបញ្ជាក់ថា ញត្តិនេះក៏ស្នើសុំឱ្យតុលាការព្យួរ លោកស្រី Paetongtarn ពីមុខងារផ្លូវការដែលកំពុងរង់ចាំការសម្រេចរបស់ខ្លួនក្រោមផ្នែកទី 82 កថាខណ្ឌទី 2 នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងផ្នែកទី 71 នៃច្បាប់សរីរាង្គស្តីពីនីតិវិធីនៃតុលាការធម្មនុញ្ញ (2018) រួមជាមួយនឹងប្រការ 40(8) នៃវិធានរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញ (2019)។
ប្រសិនបើតុលាការពិចារណាលើញត្តិនៅថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដានោះ សេណារីយ៉ូដែលអាចកើតមានចំនួនបីអាចកើតឡើងដូចខាងក្រោម៖
- ការពន្យារពេល – តុលាការអាចជ្រើសរើសមិនពិចារណាលើញត្តិនេះនៅឡើយទេ ដោយលើកឡើងពីពេលវេលាដ៏ខ្លីចាប់តាំងពីប្រធានព្រឹទ្ធសភាបានបញ្ជូនរឿងនេះកាលពីពីរសប្តាហ៍មុន។
- បន្តការត្រួតពិនិត្យ – តុលាការអាចលើកយកករណីនេះជាផ្លូវការ ដែលបណ្តាលឱ្យមានសកម្មភាពមួយក្នុងចំណោមសកម្មភាពជាច្រើន៖ ការទទួលយកញត្តិ បដិសេធ ឬស្នើសុំព័ត៌មានបន្ថែមពីភ្នាក់ងារ ឬបុគ្គលពាក់ព័ន្ធ។
- ការបណ្តេញចេញ – តុលាការអាចពិនិត្យមើលពាក្យបណ្តឹងនេះ ហើយកំណត់ថាវាខ្វះហេតុផលគ្រប់គ្រាន់ ដោយហេតុនេះការបដិសេធទាំងស្រុង។
លោក Phumtham Wechayachai ដែលជាឥស្សរជនសំខាន់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលបានទទួលស្គាល់ថាអនាគតរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Paetongtarn នៅតែមិនប្រាកដប្រជា បន្ទាប់ពីមានការបែកធ្លាយវីដេអូឃ្លីបនៃការសន្ទនារបស់នាងជាមួយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។ សំឡេងនេះបាននាំឱ្យមានភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយកាន់តែខ្លាំង ដោយមានការអំពាវនាវពីអ្នកសិក្សាអភិរក្សនិយម និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាឱ្យលោកស្រីចុះចេញពីតំណែង។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ លោក Phumtham បានពន្យល់ថា ក្នុងអំឡុងពេលនៃការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនាពេលថ្មីៗនេះ លោក Paetongtarn បានរក្សាតំណែងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ជាការប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងករណីដែលតុលាការធម្មនុញ្ញទទួលយកញត្តិប្រឆាំងនឹងលោកស្រី និងព្យួរលោកស្រីពីតំណែងជាបណ្តោះអាសន្ន។
លោក Kaewsan Atibodhi ដែលជាអ្នកសិក្សាអភិរក្សនិយមដ៏លេចធ្លោម្នាក់ដែលមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងនយោបាយថៃក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍មកនេះ បានអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពពីស្ថាប័នឯករាជ្យ រួមទាំងតុលាការធម្មនុញ្ញ និងគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត (EC)។ លោកបញ្ជាក់ថា ភស្តុតាងច្បាស់លាស់ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ម៉្យាងវិញទៀត លោក Charan Phakdeethanakul អតីតចៅក្រមតុលាការធម្មនុញ្ញ បានប្រាប់ទូរទស្សន៍ Nation TV ថា ប្រសិនបើលោកនៅតែជាចៅក្រម លោកនឹងបញ្ជាឱ្យ លោកស្រី Paetongtarn ព្យួរតួនាទីរបស់នាងជាបន្ទាន់ សម្រាប់ការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមលើការបែកធ្លាយសំឡេងនេះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ករណីនេះគឺស្រដៀងនឹងករណីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលត្រូវបានផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នដោយសារជម្លោះជាមួយប្រទេសមួយទៀតលើទឹកដីមានជម្លោះ»។ «បើគ្មានវិធានការបណ្ដោះអាសន្នទេ វិបត្តិនយោបាយអាចនឹងកើនឡើង ធ្វើឲ្យឯកភាពជាតិចុះខ្សោយ»។ នៅពេលដែលបណ្តាញអភិរក្សបានយល់ស្របថា តំណែងរបស់លោក Paetongtarn ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីគួរតែបញ្ចប់ វាបានដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងលើតុលាការធម្មនុញ្ញម្តងទៀត។
កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា លោក ណារិន ម៉ិចទ្រីរត្ន័ ប្រធានតុលាការធម្មនុញ្ញ បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ ដោយលោកបានសារភាពថា មានអារម្មណ៍ «ព្រួយបារម្ភ» លើសំណុំរឿងនេះ ប៉ុន្តែលោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ដោយសារតុលាការស្ថិតក្នុងតួនាទីនេះ ត្រូវតែបន្តបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន។
ទាក់ទងនឹងការពិចារណាលើករណីបែកធ្លាយវីដេអូឃ្លីបកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា លោក ណាខន រិន បានបញ្ជាក់ថា៖
“វាអាចទៅរួច ប៉ុន្តែដំបូងយើងត្រូវធានាថា ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានពិនិត្យឯកសារទាំងអស់ឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ប្រសិនបើសំណុំរឿងដំណើរការទៅ វាអាចមានវិធីមួយក្នុងចំណោមពីរយ៉ាង៖ ទទួលយក ឬបដិសេធញត្តិ។ ចំពោះថាតើតុលាការនឹងធ្វើសេចក្តីសម្រេចនៅថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា ឬយ៉ាងណានោះ យើងមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។ យើងត្រូវបញ្ចប់ការត្រួតពិនិត្យឯកសារជាមុនសិន ហើយត្រូវប្រាកដថាក្រុមជំនុំមានចៅក្រមទាំង 9 រូបមានវត្តមាន។”
លោកបានបន្តទៀតថា “ប្រសិនបើតុលាការធម្មនុញ្ញសម្រេចពិចារណាលើសំណុំរឿងនៅថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា នោះ វាមិនចាំបាច់មានការព្យួរការងារភ្លាមៗនោះទេ។ យើងត្រូវតែវាយតម្លៃថាតើការព្យួរតួនាទីនាយករដ្ឋមន្ត្រីនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់អ្វីឬអត់។ មានករណីដែលយើងទទួលយកញត្តិ ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ជាឱ្យព្យួរ។”
សេណារីយ៉ូដែលអាចកើតមានចំនួនបីត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ រួមជាមួយនឹងមតិរបស់អ្នកសិក្សា និងបណ្តាញអភិរក្សលើបញ្ហានេះ។ ការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយដែលនឹងកំណត់ថាតើលោកស្រី Paetongtarn នឹងបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬយ៉ាងណានោះ នៅតែត្រូវមើល។
ប្រភព Nation ប្រែសម្រួលដោយគិរីដងរែក
